
USSR - culturele achtergronden
Sovjet kunst
- Details
- Geschreven door Tnbritsky

Kunst uit het Sovjet tijdperk wordt gecategoriseerd als "het socialistisch realisme", "de proletkult" en "het russische avant-garde".
Het socialistisch realisme kreeg in de USSR de overhand, terwijl de andere twee stromingen vóór en relatief korte tijd na de revolutie in zwang waren, doch in diskrediet raakten.
Sovjet-kunst stond in het teken van het communistisch ideaal: de opbouw van de paradijs op aarde.
Het westers burgerlijke idee van "L'art pour l'art" werd "L'art pour l'homme"; kunst in dienst van de mens.
Om die reden dienden creatieve producten "begrijpelijk" te zijn voor een ieder; concrete visualisaties van bestaande of toekomstige maatschappelijk ideale scenes.
Vandaar een zo realistisch mogelijke weergave, niet zozeer de realiteit van alledag, maar vaak ook de uitbeelding van een "toewerken naar een gewenste toestand".
Een ander element was de connotatie van "heldendom", dat vooral in de filmkunst, maar ook in andere kunstvormen tot uiting kwam.
De helden waren niet alleen arbeiders, boeren of soldaten, maar ook ingenieurs.
De door de overheid ondersteunde kunststijl, welke min of meer voortkwam uit de "Proletkult", kreeg de aldus de naam "socialistisch realisme".
Het "russische avant-garde"-stijl, reeds ontstaan in de tijd van de Tsaar, kreeg veel kritiek te verduren en verdween, zo te zeggen, naar de "underground".
Samengevat zijn de kenmerken van "officiële Sovjet-kunst" als volgt:
Het product is realistisch in de zin van figuratief, concreet, direct, zonder dubbele bodems of andere stijlfiguren.
Voorts het gebruik van felle kleuren die een optimistische kijk op de samenleving verbeelden.
In de architectuur en de beeldhouwkunst had het "constructivisme" de overhand: een synthese van techniek en puur menselijke arbeid, uitgebeeld in het licht van de verheffing van de arbeidersklasse.
Muziek kenmerkte zich door een apateosische stijl, dat heet: een beweging welke begon in mineur en eindigde in majeur, als het ware een toewerken naar een schitterend slotakkoord.
Voorts de afwijzing van atonale-en experimentele muziekgenres, terwijl men teruggreep naar de stijl van romantisch muziek met een uitgesproken melodieuze inhoud.
Wordt vervolgd....